Server (Sunucu) Nedir, Server Çeşitleri ve IT'deki Rolü Nedir?

İnternetin ve özel bilgisayar ağlarının ayrılmaz parçaları olan sunucular IT’de oldukça önemli bir role sahiptir. Bugün kullandığımız internetin ve iş süreçlerinin aksamadan gerçekleşmesini sağlayan kurumsal ağlar, sunucular sayesinde var olur. Gelin server ne demek, ne işe yarar, beraber yakından bakalım.

Server (Sunucu) Nedir?

Server veya sunucu, bir ağ üzerinde bulunan diğer cihazlara bilgi dağıtma ve çeşitli işlemleri gerçekleştirme yeteneğine sahip donanım ve yazılımlardır. Sunucu kavramı hem ağ üzerinde yer alan ve çeşitli hizmetler sunan bilgisayarları hem de bu bilgisayarlarda çalışan yazılımları tanımlamak için kullanılır.

Sunucu nedir sorusuna, temel olarak ağa bağlı bilgisayarlar sunucu olarak adlandırılır şeklinde bir yanıt da verilebilir. Ancak sunucu olarak kullanılan bilgisayarlar, kişisel kullanım için tasarlanan bilgisayarlardan oldukça farklıdır. Yüksek RAM, işlem gücü ve depolama alanına sahip olan sunucular, 7/24 kesintisiz biçimde çalışma için tasarlanmış cihazlardır. Sunucular yüksek bant genişliğine sahip bağlantı ile ağa bağlıdır. Aynı zamanda en iyi performansı sunabilecekleri, sıcaklığın ayarlandığı ortamlarda muhafaza edilirler. İnternet bağlantısının ve güç kaynağının da yedekli olduğu sunucular kesintisiz olarak hizmet sunar.

Server (Sunucu) Ne İşe Yarar?

Sunucular, ağ üzerinde bulunan ve çeşitli görevleri yerine getirebilen cihazlardır. Web siteleri ve web uygulamaları barındırma, veri depolama ve dağıtma, veritabanları saklama, e-posta hizmeti sunma ve siber güvenlik çözümleri barındırma gibi farklı amaçlar için kullanılır. Bu sebeple server ne işe yarar sorusuna verilebilecek onlarca farklı yanıt mevcuttur.

Kişisel bilgisayarlara kıyasla çok daha yüksek performans sunan sunucular, görevleri çok daha kısa sürede yerine getirebilir. Üstelik sunucular birden fazla kullanıcıya, performans kaybı yaşamadan aynı anda hizmet verebilir. Sunucular, en geniş bilgisayar ağı olan interneti oluşturan yapı taşlarıdır. Farklı türdeki sunucuların bir araya gelerek uyumlu biçimde çalışmasıyla bugünkü anlamıyla bir internet meydana gelir.

Sunucu Nasıl Çalışır?

Bilgisayar ağlarında en basit haliyle sunucular ve istemciler olarak adlandırılan diğer cihazlar bulunur. Bilgisayar ağlarının temel çalışma prensibi sunucu-istemci modelidir. Farklı görevleri yerine getirmek amacıyla kurgulanmış sunucular, ağda bulunan diğer cihazlara hizmet sunar. Ağ üzerindeki diğer cihazlar yani istemciler, sunucuya çeşitli isteklerde bulunur. Sunucular ise bu istekleri yerine getirerek istemcilere yanıt verir.

Server (Sunucu) Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir?

Sunucular kullanım amaçlarına göre farklı isimlerle adlandırılır, çeşitli amaçlara hizmet edebilecek şekilde özelleştirilebilirler. Bu sebeple sunucular kullanım amaçlarına göre şekillerde isimlendirilir. En bilinen sunucu çeşitleri nelerdir sorusuna yanıt olarak web, mail ve uygulama sunucuları sayılabilir. Gelin, kullanım amaçlarına göre en çok kullanılan sunucu çeşitleri ve özellikleri neler yakından bakalım.

Web Sunucusu

Web sunucuları, adından da anlaşılacağı gibi web sayfaları barındırmak amacıyla kullanılan sunuculardır. Web sunucusu, barındırdığı web sayfasını internet aracılığı ile aldığı istek sonucu istemcinin cihazına gönderir. Bu türden sunucular, tek bir web sitesini barındırabileceği gibi birden fazla web sitesinin de barındırılması için kullanılabilir. Web sunucuları çoğunlukla içeriği değişmeyen statik web sayfalarının barındırılması için tercih edilir.

Mail Sunucusu

Mail sunucular, kullanıcıların internet üzerinden birbirleri ile e-posta üzerinden iletişim kurmasını sağlar. En basit tabirle mail sunucular, kullanıcılardan gelen e-postaları alır ve ilgili kişiye iletir.

Dosya Sunucusu

Dosya sunucuları, farklı formattaki verileri saklamak için kullanılan sunuculardır. Söz konusu veriler metin, görsel, resim, video, ses gibi çeşitli format ve türden dosyalar olabilir. Dosya sunucuları, depolama, dosyaların ağ üzerinden paylaşılması ve ortak çalışma için kullanılan çözümlerdir.

Oyun Sunucusu

Çevrimiçi oyunlarda aynı anda onlarca kişi gerçek zamanlı olarak mücadele edebilir. Dünyanın farklı lokasyonlarında bulunan kullanıcıların, milisaniyeler ile ölçülen sürelerde birbirleri ile iletişim kurmasını sağlamak oldukça zordur. Oyun sunucuları, bu amaç için özel olarak oluşturulmuştur.

Veritabanı Sunucusu

Veritabanları barındırmak için özelleşmiş sunucu türüdür. Kullanıcılar, veritabanı sunucusuna erişim sağlayarak sorgu dilleri aracılığı ile istemcinin veri giriş, okuma, düzenleme ve silme gibi işlemleri gerçekleştirebilir.

Uygulama Sunucusu

Uygulama sunucuları, web uygulamalarının çalıştırılmasını ve istemcilerin internet bağlantısı ile bu uygulamalara erişim sağlamasını mümkün hale getiren sunuculardır. Java, .Net, PHP, JavaScript gibi farklı diller ile geliştirilmiş uygulamalar, sunucu üzerinde çalıştırılır. Çoğunlukla kullanıcılar bir web arayüzü aracılığı ile bu uygulamaya erişim sağlar. Bloglar, e-ticaret siteleri gibi dinamik web sitelerinin barındırılması ve SaaS uygulamalar bu sunucuların kullanım alanlarına örnek verilebilir.

Kimlik Doğrulama Sunucuları

Ağ üzerinde yer alan kaynaklara erişimin güvenli bir şekilde gerçekleşmesi için kullanıcıların ağ yöneticileri tarafından doğrulanmış kişiler olması istenir. Bu amaçla kimlik doğrulama sunucuları, kullanıcı kimliklerini kontrol eder ve güvenli erişim yönetimi gerçekleştirilmesine yardımcı olur.

DNS Sunucusu

DNS sunucuları internetin çalışmasında yer alan en önemli birimlerdendir. İstemci, tarayıcısına bir alan adı yazıp giriş yapmak istediğinde DNS sunucusu bu talebi alır, alan adının eşleştiği sunucunun IP adresini alarak web sitesine erişilmesini sağlar.

Server (Sunucu) Seçiminde Nelere Dikkat Edilmesi Gerekir?

BT sistemlerinin kalbini oluşturan sunucuların seçimi son derece önemli bir iştir. Yanlış tercih yaptığınızı fark ederek kısa süre içinde bu yanlıştan dönmeniz oldukça zor olabilir. Üstelik bu durum ister fiziksel isterseniz de sanal sunucu tercih edin her ikisi için de geçerlidir. Tüm operasyonlarını canlıya aldığınız sunucuları, bir yenisi ile değiştirmek iş gücü ve ek maliyetler gerektirir. Bu sebeple server seçiminde ihtiyaçların belirlenmesi ve bu ihtiyaçlara uzun dönemde yanıt verebilecek tercihlerin yapılması gerekir. Server seçiminde dikkat edilmesi gereken konular ise şöyledir:

Sunucu Türü

Sunucu seçiminde en önemli adım ihtiyaçlarınızı net bir şekilde ortaya koymaktır. Hangi işlemi gerçekleştirmek için sunucuya ihtiyaç duyduğunuz sorusu hem seçeceğiniz sunucu türünü hem de sunucunun sahip olması gereken özellikleri belirlemenize yardımcı olur. Web sitesi yayınlamak için web sunucusu veya mail alıp gönderebilmek için mail sunucusuna ihtiyacınız vardır. Kullanım amacınızı belirlemek yapacağınız ilk adımdır. Ardından bir web hosting hizmeti veya tamamen size ait bir sunucu çözümü gibi farklı seçenekler arasından tercih yapabilirsiniz.

Performans Beklentileri

Seçilecek sunucunun kaç kullanıcı tarafından, hangi yoğunlukta kullanılacağı karar aşamasında dikkat edilmesi gereken bir diğer noktadır. Söz konusu web sitesi veya web uygulaması barındırmak için tercih edilen bir sunucu olduğunda anlık ve günlük olarak kaç kullanıcının erişim sağladığı önemlidir. Örnek vermek gerekirse bloglar veya şirket web sayfaları gün içerisinde e-ticaret platformlarına kıyasla çok daha az trafiği karşılar. Bu sebeple farklı performans gereksinimlerine ihtiyaç duyulur. Sunucunun ne kadarlık bir RAM, işlem gücü, depolama alanı ve bant genişliğine sahip olacağı buna bağlık olarak belirlenir.

Teknoloji Tercihleri

Sunucu seçimi aşamasında farklı sunucu tipleri ile karşılaşırsınız. Kullanılan işletim sistemine göre sunucuların yetenekleri de değişim gösterir. Windows ve Linux sunucularda farklı işlemler birbirlerine kıyasla daha performanslı biçimde gerçekleştirilebilir. Sunucuda barındırılacak uygulamalara, mevcut kullanılan teknolojilere, IT ve yazılım ekibinin yetkinliklerine göre sunucu da kullanılacak teknolojiler konusunda tercih yapılır.

Barındırma Biçimi

Temel olarak kesintisiz bir şekilde çalışan sunucular, fiziksel birer bilgisayardır. Bu sebeple sunucuların bir konumda barındırılması gerekir. Sunucularınızı şirket bünyesinde kendiniz barındırmayı tercih edebilirsiniz. Böyle bir tercih yapıldığında IT ekibinin sunucu yapılandırma yönetim ve firewall çözümü gibi yöntemlerle siber güvenliği sağlama gibi farklı görevleri üstlenmesi beklenir. Ancak günümüzde bu yöntemin yerine daha az maliyetli ve birçok açıdan daha avantajlı olan sanal sunucu ve bulut çözümleri tercih edilir. Bulut çözümleri özellikle sağladığı esneklik ve ölçeklenebilir sebebiyle şirketlerin ihtiyaçlarına göre kolaylıkla şekillendirilebilir.

Bütçe

Bütçe konusu sunucu seçimini etkileyen en büyük etkenlerden biridir. Seçeceğiniz sunucunun özelliklerine göre fiyatları da değişiklik gösterecektir. Bu sebeple ihtiyaçlarınızı tam olarak karşılayan bir çözüm bulmanın yanı sıra bütçe sınırlarınızın da içerisinde kalmalısınız. Fiziksel bir sunucu kullanmayı tercih ettiğinizde ilk kurulum ve yönetim maliyetleri, sanal sunuculara kıyasla fazla olacaktır. Ayrıca gerektiğinde kapasite ve performans artışı için de donanım yatırımı yapılması gerekir. Sanal sunucu çözümlerinde ise uygun fiyatlarla ihtiyaçlarınıza yanıt veren sunucuyu bulabilir, gerektiğinde daha az maliyetli ve ölçeklenebilir çözümlere ulaşabilirsiniz. Ancak bazı sektörlerde BT altyapısının yasal mevzuatlara uyumlu olması gerekir. Böyle bir durumda sunucu seçimi ve bütçe dengesi çok daha önemli bir noktaya gelir.

Vodafone Red Bulut ile işletmelerin ihtiyaç duyduğu web hosting ve daha birçok teknoloji çözümü sunar. Siz de Vodafone’un sunduğu yeni nesil teknoloji çözümleri ile işinizi dijital dünyaya uyumlu hale getirebilirsiniz.