*
İnternet kullanımında kullanıcıların önemsediği birçok konu bulunur. Bu konular içerisinde en önemlilerinden biri de internet hızıdır. Bir kullanıcı için internet kullanımı sırasında internet hızının yavaşlaması ve herhangi bir işlem yaparken yaşanan gecikmeler oldukça can sıkıcı olabilir. İnternet hızının yavaşlama nedenlerinden biri olabilen Jitter konusu da internet kullanıcıları arasında sıkça araştırılan konulardan biri. Bu içeriğimizde Jitter hakkında merak ettiğiniz tüm sorulara yanıt vereceğiz.
Jitter Nedir?
Günümüzde internet kullanımı oldukça yaygın. Özellikle de evden çalışma sisteminin giderek yaygınlaşması internet kullanımının önemini daha da artırdı. Uzaktan çalışma modelinin verimli bir şekilde ilerleyebilmesi için en önemli ögelerden biri güçlü bir internet bağlantısıdır. Kimi zaman birçok farklı nedene bağlı olarak ağ bağlantısında bazı sorunlarla karşılaşılabilir. Bu sorunlar içerisinde kullanıcıları en çok etkileyen de Jitter sorunudur. Peki jitter ne demek? Türkçe’ye en basit şekilde titreşim olarak çevirebileceğimiz jitter, bir internet bağlantısında veri transferi sırasında yaşanan gecikme tutarsızlığı olarak ifade edilebilir. Bir internet bağlantısı sırasında veriler paketler halinde iletilir ve alıcıda birleştirilerek açılır. Bu veri paketlerinde yaşanan gecikme tutarsızlığı jitter denen sorunu ortaya çıkarır. Bu şekilde bakıldığında basit bir gecikme sorunu gibi görünse de jitter bir kullanıcı için çok daha sinir bozucu bir problemdir ve internet kullanımını olumsuz şekilde etkiler. Özellikle de online oyun oynayanlar ya da online görüşme yapan kişiler için jitter büyük bir problemdir.
Jitter Nasıl Anlaşılır?
İnternet bağlantısı sırasında ortaya çıkan jitter kendisini hemen belli eden bir sorundur. Örneğin bir görüntülü görüşme sırasında karşı taraftan size ses ve görüntü kesik kesik ve anlaşılmaz şekilde gelmeye başladıysa bu jitter ile ilgili bir sorun yaşadığınızı gösterir. Görüntü donmaya ve sesler üst üste binmeye başladığında jitter sorunu yaşadığınızı anlayabilirsiniz. Eğer böyle bir sorun yaşadığınızı düşünüyorsanız jitter ölçümü yapabilirsiniz. Bunun için internet üzerinde yer alan hız testi ve ping testlerinden yararlanabilirsiniz. Hız testi gerçekleştirdiğinizde mevcut jitter değeriniz de ölçülecektir. Peki verimli bir internet kullanımı için ideal jitter kaç olmalı?
İdeal jitter değerinden önce jitter ölçümlerinde sıkça karşılaşılan “ms” kavramı ile ilgili, “jitter ms nedir?” sorusuna cevap verelim. Buradaki ms kısaltması milisaniye anlamına gelir. Bu anlamda ideal jitter değeri 30 ms altında olan değerlerdir. Yani ideal jitter değeri kaç olmalı sorusunun cevabı maksimum 30 ms olarak verilebilir. Jitter değeri 30 ms üzerine çıktığında ses ve görüntü kalitesinde bozulmalar başlar. Genellikle 30 ms - 150 ms arasındaki değerler bir kullanıcı için çoğunlukla idare edilebilir düzeyde gecikmelere yol açar. Ancak 150 ms üzerine çıkan değerlerde ses ve görüntüdeki bozulmalar katlanılamayacak düzeye gelir.
Jitter Neden Yükselir?
İnternet kullanıcılarının kullanım performansını doğrudan etkileyen jitter değerinin yükselmesine neden olan bazı etkenler bulunur. Ağ tıkanıklığı, kablosuz ağ problemleri ya da internet servis sağlayıcınızdan kaynaklı problemler bu nedenlerin başında gelir.
Kablosuz ağ sorunları genellikle router ve modem kaynaklı olarak ortaya çıkar. Bu yönlendiriciler üzerinde oluşan sorunlar sık sık jitter değerinin artmasına neden olmaktadır. Eğer modem ya da router kaynaklı bir ağ sorununuzun olmadığından eminseniz bu kez de sorunun kaynağı internet servis sağlayıcınız olabilir. Eğer bu durumdan şüpheleniyorsanız kısa süre içerisinde internet servis sağlayıcınız ile iletişime geçmenizi öneririz. Buna ek olarak jitter değerinin artmasında neden olan bir diğer faktör de kullandığınız platformdan kaynaklı sorunlar olabilir. Örneğin görüntülü görüşme yaptığınız platformun sunucusundan kaynaklanan problemler geçici olarak jitter değerinin artmasına neden olabilir. Son olarak ağ tıkanıklığı da jitter değerini artıran bir diğer etkendir. Eğer internet bağlantısı için kullandığınız ağ üzerinde fazla bir yoğunluk varsa bu durum da jitter değerini yükseltecektir.
Jitter Nasıl Düşürülür?
Jitter değerinin artması internet kullanımındaki verimi büyük oranda düşürür. Özellikle de online oyun oynayanlar ya da canlı görüşmeler gerçekleştiren kişiler için jitter değerinin yükselmesi ve buna bağlı yaşanan gecikme sorunları büyük ölçüde problem oluşturabilir. İdeal jitter ne kadar olmalı konusundan ve jitter değerinin yükselmesine neden olan etkenlerden bahsettikten sonra şimdi de jitter değerinin ideal seviyeye nasıl düşürülebileceğinden bahsedelim.
Öncelikle jitter değerini yükselten sorunu tespit etmekle işe başlamalısınız. Bu sorunun modeminizden mi yoksa servis sağlayıcınızdan mı kaynaklandığını bilmek sorunu çözmek konusunda daha hızlı yol almanızı sağlayacaktır. Bu nedenle öncelikle bağlantı kalitenizi kontrol etmeniz önemlidir. Bağlantı kalitenizi kontrol ettiğinizde sorunun servis sağlayıcınızdan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamış olursunuz. Eğer bağlantıdan kaynaklanan bir sorun varsa hemen internet servis sağlayıcınız ile iletişime geçerek teknik yardım isteyin. Bu gibi durumlarda sorun çoğunlukla uzaktan müdahale ile düzeltilebilir.
Router kaynaklı jitter sorunlarını çözmek için ise kullandığınız router cihazının özelliklerini dikkatli şekilde seçmelisiniz. Örneğin bazı routerlar özellikle ses veri paketlerine öncelik verirler ki bu da jitter sorunun yaşandığında sizin bunu fark etmemenizi sağlar. Bu nedenle eğer router kullanıyorsanız mutlaka kendi kullanım alışkanlıklarınıza uygun bir şekilde router seçimi yapmalısınız.
Jitter değerini düşürmek için uygulayabileceğiniz bir diğer yöntem de jitter tamponu kullanmaktır. Jitter tamponu VoIP sistemi üzerine kurulan bir cihazdır ve oldukça kullanışlıdır. Bu cihaz gelen veri paketlerinin minimum gecikmeyle ulaşmasını sağlamak için çalışır. Bu amaç için jitter tamponu gerektiğinde iletimden etkilenen veri paketlerini yeniden gruplar, ses kalitesini daha iyi bir hale getirebilir. Ancak jitter tamponu kullanmak internet hızınızı ya da routerdan kaynaklı sorunları düzeltmez. Yalnızca jitter değerinin yükselmesinden kaynaklı sorunun belirtilerini ortadan kaldırır. Bu nedenle kalıcı bir çözüm değildir.
Diyelim ki hem modeminizde hem de router cihazınızda belirgin bir ağ sorunu yok ancak buna rağmen jitter değeri yüksek çıkıyor. Bu gibi durumlarda sorunu geçici şekilde çözmek için modeminizi ethernet kablosu ile bilgisayarınıza bağlayarak jitter problemini ortadan kaldırabilirsiniz. Çünkü ethernet kablosu ile internete bağlandığınızda çok daha az veri kaybı yaşarsınız. Tabi ki bu sorunu çözmek için en etkili yöntemlerden birinin de eğer uygun internet altyapınız varsa kesinlikle fiber internet tercih etmeniz olacağını unutmayın.
Jitter değerinin düşürülmesi için uygulayabileceğiniz bir diğer yöntem de bağlantı frekanslarının kontrol edilmesidir. Evlerimizde kullandığımız ağ bağlantılarımız genellikle 2.4 GHz ya da 5 GHz frekanslarındadır. 5 GHz frekansı oldukça hızlı bir bağlantı sunar ancak daha dar alanda etkilidir. 2.4 GHZ frekansı ise 5 GHz frekansına göre daha yavaş bir bağlantı sunsa da çok daha geniş bir alanda etkilidir. Bu bağlantı frekansları üzerinden kendi kullanım şeklinize en uygun olanı seçtiğinizde başta jitter olmak üzere birçok ağ bağlantı sorununu çözmüş olursunuz.
Jitter değerinin ne olduğu, ideal jitter değeri ve jitter değerinin yükselmesi sorununun çözümü ile ilgili detaylı bilgiler verdiğimiz bu içeriğimizi kısaca özetleyecek olursak jitter internetteki tepki süreleri arasındaki farklılıklardan kaynaklanan bir bağlantı sorunudur ve bu sorun en çok online oyun oynayan ya da internet üzerinden canlı görüntülü görüşme yapan kişileri etkilemektedir. Kesintisiz şekilde oyun oynamak ya da görüntülü görüşme gerçekleştirebilmek için jitter değerinin 30 ms altında tutulması gerekir. Bu değeri düşük tutmak için birçok farklı çözüm yolu olsa da en etkili çözüm kesinlikle güçlü ve kaliteli bir ağ bağlantısı kullanmaktır.