Üretken Yapay Zekâda Son Durum: Öne Çıkan 6 Eğilim

Üretken yapay zekânın benimsenmesi hızlandıkça, ölçülebilir faydaların artmaya başladığı görülüyor.

Dünyanın, üretken yapay zekâyı (GenAI) büyük oranda 2023 yılında keşfettiği söylenebilir; 2024 ise işletmelerin bu yeni teknolojiyi gerçekten kullanmaya ve bundan iş değeri elde etmeye başladığı yıl oldu. Yeni McKinsey Küresel Yapay Zekâ Araştırması’nda katılımcıların yüzde 65'i, işletmelerinde düzenli olarak GenAI kullandıklarını bildiriyor; bu oran, yalnızca on ay önceki araştırmaya göre yaklaşık iki kat artış olduğunu gösteriyor. Katılımcıların GenAI etkisine ilişkin beklentileri de geçen yılki kadar yüksek; dörtte üçü, gelecek yıllarda yapay zekânın kendi endüstrilerinde önemli veya yıkıcı değişikliklere yol açacağını öngörüyor. İşletmeler üretken yapay zekâ kullanımından somut faydalar elde ediyor; teknolojiyi kullanan iş birimlerinde hem maliyet düşüşleri hem de gelir artışları olduğunu bildiriyor.

McKinsey Küresel Yapay Zekâ Araştırması: GenAI Kullanımında Dikkat Çeken 6 Sonuç

1. Yapay zekâ giderek daha fazla benimseniyor

Son altı yılda, katılımcıların kuruluşlarında yapay zekânın benimsenme oranı yüzde 50 civarında seyretti. Bu yıl ise ankete göre benimseme oranı yüzde 72'ye yükseldi. Sektöre göre bakıldığında benimsemedeki en büyük artış profesyonel hizmetlerde görülüyor.

2. GenAI teknolojisi en yüksek değer yaratabileceği işlevlerde daha yüksek oranda benimseniyor

Ankete katılanların çoğu hem işletmelerinin hem de birey olarak kendilerinin GenAI kullandığını bildiriyor. Katılımcıların yüzde 65’i, çalıştıkları kuruluşlardaki en az bir iş fonksiyonunda düzenli olarak GenAI teknolojisinden faydalanıldığını ifade ediyor. GenAI kullanan ortalama bir kuruluş, IT’nin yanı sıra bu teknolojiyi çoğunlukla “pazarlama-satış” ile “ürün ve hizmet geliştirme” alanlarında kullanıyor. Bu iki alan, daha önceki araştırmalarda GenAI teknolojisinin en fazla yüksek değer üretebileceği işlevler olarak öne çıkıyor.

3. GenAI ve analitik yapay zekâ yatırımları değer yaratmaya başlıyor

Araştırma farklı endüstrilerin yapay zekâ için nasıl bütçe ayırdığını da gösteriyor. Yanıtlar, pek çok sektörde kuruluşların dijital bütçelerinin yüzde 5'inden fazlasını, üretken olmayan, analitik yapay zekâ çözümlerine olduğu kadar, üretken yapay zekâya da yatırma olasılıklarının eşit olduğunu gösteriyor. Ancak çoğu sektör için ankete katılanların büyük bir kısmı, kuruluşlarının analitik yapay zekâya, üretken yapay zekâya göre yüzde 20'den fazla harcama yaptığını bildiriyor. İleriye bakıldığında, katılımcıların çoğu (yüzde 67) kuruluşlarının önümüzdeki üç yıl içinde yapay zekâya daha fazla yatırım yapmasını bekliyor.

Peki, bu yatırımlar nasıl sonuç veriyor? Araştırmada iş fonksiyonlarında GenAI kullanımının yarattığı değer ilk kez ele alınırken sonuçlara göre katılımcıların en büyük oranda maliyet düşüşleri gördüğü fonksiyon İK oldu, tedarik zinciri ve envanter yönetiminde ise yüzde 5’i aşan önemli gelir artışları görüldü. Yanı sıra, katılımcılar hizmet operasyonlarında maliyet avantajı, ayrıca pazarlama ve satışta kayda değer gelir artışları da olduğunu belirtiyorlar.

4. Yanlışlık: Yapay zekâ kullanımının en yaygın ve en çok deneyimlenen riski

İşletmeler bu teknolojinin faydalarını deneyimlemenin yanında, çeşitli risklerin de farkına varıyor. Bu riskler veri gizliliği, önyargı, fikri mülkiyet ihlali gibi veri yönetimi risklerinden, hatalı çıktı veya açıklanabilirlik eksikliği gibi model yönetimi risklerine kadar uzanabiliyor. Üçüncü büyük risk kategorisi ise güvenlik ve yanlış kullanım oluyor. Araştırmada katılımcıların yüzde 44'ü kuruluşlarının en az bir sonuçla karşılaştığını, ancak çoğunlukla yanlışlığın ve ardından siber güvenlik ve açıklanabilirlik risklerinin kuruluşlarını etkilediğini bildiriyor.

5. GenAI yeteneklerinin hayata geçirilmesi

Araştırmada GenAI çözümlerini uygulamaya yönelik üç arketip belirleniyor: Alıcılar, Şekillendiriciler ve Üreticiler. Alıcılar hazır, genel kullanıma açık çözümleri kullanıyor; Şekillendiriciler bu araçları özel veriler ve sistemlerle özelleştiriyor ve Üreticiler de kendi temel modellerini sıfırdan geliştiriyorlar. Anket sonuçları, çoğu sektörde işletmelerin iş ihtiyaçlarına uygun hazır çözümler bulduğunu gösteriyor; ancak birçoğu modelleri özelleştirme ve hatta kendi modellerini geliştirme fırsatlarını takip ediyor. Enerji, teknoloji, medya ve telekomünikasyon sektörlerindeki katılımcılar, kamuya açık modellerde önemli ölçüde özelleştirme veya ayarlama yapıldığını veya belirli iş ihtiyaçlarını karşılamak için kendi özel modellerini geliştirdiklerini bildiriyor.

6. Yüksek performanslı GenAI kullanıcıları zorluklarla rağmen gelişiyor

Araştırmada, katılımcıların yalnızca küçük bir bölümü GenAI yeteneklerinin FAVÖK üzerinde önemli bir payı olduğunu belirtiyor. Ancak GenAI yeni bir teknoloji ve işletmeler, GenAI fırsatlarını takip etme ve bunu işlevler arasında ölçeklendirme yolculuğunun henüz başında bulundukları için bu payın henüz düşük bir seviyede olması şaşırtıcı değil.

Yüksek performanslı kullanıcılar, GenAI’ı daha fazla iş işlevinde kullanıyor (ortalama 3, diğerleri ise ortalama 2 işlev). Aynı zamanda GenAI ilgili risklere daha fazla dikkat ediyorlar.

Yüksek performans gösterenler, GenAI risklerini deneyimlemenin yanı sıra, yolun daha çok başındakilere uyarı olabilecek başka zorluklarla da karşılaştı. Yüzde 70’i, veri yönetişimi için süreçlerin tanımlanması, verileri yapay zekâ modellerine hızlı bir şekilde entegre etme yeteneğinin geliştirilmesi ve yetersiz miktarda eğitim verisi dahil olmak üzere verilerle ilgili zorluklar yaşadıklarını ifade ediyor ve bu da verilerin değer yakalamada oynadığı önemli rolü vurguluyor.