*
Araç sahipleri araçları için her zaman yüksek performans elde edebilecekleri yakıt kullanımını tercih ediyor. Günümüz otomobil endüstrisinde ise yakıt seçenekleri ve bu seçeneklerin çevresel etkileri de önemli bir konu haline geldi. Her ne kadar bugün elektrikli otomobil teknolojisi hızla gelişmeye devam etse de günümüzde birçok araç hala yakıt olarak benzin kullanıyor. Bu durum da araç sahiplerinin kurşunlu benzin ve kurşunsuz benzin arasındaki farkların merak edilmesine neden oluyor. Bu iki benzin türü arasındaki farklar hem araç performansı hem de çevresel etkileri nedeniyle araştırılmaya devam ediliyor. Peki kurşunlu benzin ile kurşunsuz benzin arasındaki fark nedir? Birçok kişi tarafından merak edilen bu sorunun yanıtına detaylı şekilde bakalım.
Benzin Nedir?
Kurşunlu kurşunsuz benzin farkı konusunda geçmeden önce benzinin ne olduğunu inceleyelim. Benzin, 32-204°C arasında kaynayan ve özgül ağırlığı 0,680 - 0,760 g/cm3 olan, renksiz ve kendine özgü bir kokuya sahip hidrokarbonlar karışımıdır. Benzini oluşturan bu hidrokarbonlardaki karbon sayısı 4 ila 10 arasında değişir. Oldukça az hidrokarbon içermesine rağmen, normal koşullarda ağır ve hafif hidrokarbonların yanı sıra petrolden gele sülfür ve nitrojen içeren sıvı bir hidrokarbondur. Benzin petrolün keşfedilmesinden sonra ilk rafinasyon işlemleri ile elde edilen yakıtlardandır.
Motorlarda kullanılan benzinin belli özelliklere sahip olması önemlidir. Bu özelliklerden bazıları motorun performansının artmasında bazıları ise ise motorun korunmasında ya da araç güvenliğinin sağlanmasında önemli rol oynar. Bu anlamda benzinin soğuk havalarda bile motorun kolay bir şekilde çalışmasına imkan sağlaması, motor gücündeki ani değişimlere hızlı şekilde yanıt verebilmesi, korozyona neden olabilecek yanma kalıntılarını içermemesi, reçine oluşumu barındırmaması, araçta kullanılan diğer yağlama yağlarının özelliklerini değiştirmemesi ve ekonomik olması önemlidir.
Araçların performansını artırmak ve daha ekonomik olması için farklı özelliklere sahip benzin türleri bulunur. Kurşunlu benzin ve kurşunsuz benzin de bu türler arasında yer alır. Şimdi bu iki benzin türünün özelliklerine ve birbirlerinden ayrılan noktalara yakından bakalım.
Kurşunlu Benzin Nedir?
Kurşunlu benzin içerisinde “Tetraetil” (TEL) adı verilen bir katkı maddesi bulunan benzin türüdür. Bu katkı maddesi bir organolead bileşiğidir ve oktan değerini artırır. Bu sayede motorun kompresyonunu büyük ölçüde yükseltir. 1920’lerde oldukça fazla kullanılan kurşunlu benzin bu popülaritesini motordaki vuruntuyu azaltması nedeniyle kazanmıştır.
Kurşunlu benzin, doğal içeriğinde bulunmayan bir element olan TEL’in sonradan eklenmesi ile elde edilir. Bu eklentinin yapılmasının nedeni katalitik konvertörü olmayan eski tip araçlarda motor aşınmasının azaltılması ve buna bağlı olarak periyodik bakım sürelerinin uzamasıdır. Oktan değerinin ayarlanabilir olması ve vuruntu oluşumunun önlenmesi nedeniyle katalitik konvertörü olmayan araçlar için hem ucuz hem de etkili bir yakıt olan kurşunlu benzin çevre açısından büyük riskler de doğurmaktadır.
Kurşunlu benzin santimetreküp başına 1,653 gram yoğunluğa sahiptir. Yakıtın erime noktası -136°C, kaynama noktası ise 84 - 85 °C’dir. Peki hem daha ucuz hem de araç için daha etkili olan kurşunlu benzin neden yasaklandı? Kurşunlu benzin avantajlarına rağmen birçok dezavantaja da sahiptir. Bu dezavantajlardan en önemlisi ise olumsuz çevresel etkilerdir. Kurşunlu benzin havaya insan ve hayvan sağlığı için zararlı olan kurşun salınımı gerçekleştirir. Aynı zamanda salınan bu kurşun katalitik konvertörleri zehirleyebilir ve bu durum da bujilerin kirlenmesine neden olur. 70’li yıllardan itibaren kurşunlu benzinin çevresel etkileri keşfedilmeye başlamış ve bu da yapılan araştırmaların daha da artmasına neden olmuştur. Kurşunlu benzinin nörolojik rahatsızlıklara ve böbrek hastalıklarına neden olduğu hatta uzun süreli ve yüksek dozlarda maruz kalınmasının ölüme neden olduğunun tespit edilmesi 2011 yılında Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yasaklanmasına neden olmuştur. Ülkemizde ise 2004 yılında kurşunlu benzin satışı yasaklanmıştır.
Kurşunsuz Benzin Nedir?
Kurşunsuz benzin içeriğinde tetraetil ya da herhangi başka bir kurşun bazlı katkı maddesi bulunmayan modern bir yakıt türüdür. Çevre dostu ve daha temiz bir alternatif olması nedeniyle özellikle de yeni araçlarda tercih edilen kurşunsuz benzin temelde uçucu ve yanıcı bir hidrokarbon karışımıdır. Bu hidrokarbonların ana bileşenleri ise heptan, hekzan, oktan ve diğerleridir. Bu yakıt türünde en sık kullanılan seçenek ise 95 oktan kurşunsuz benzindir. Peki 95 oktan nedir? 95 oktan benzin katalitik konvertörlü ya da katalitik konvertörsüz araçlar için geliştirilmiş yüksek performans sağlayan özel katkılı yakıtı ifade eder. Burada oktan benzinin vuruntu kalitesini değerlendirmek için kullanılan bir ölçüttür. Oktan sayısı yanma kalitesinin ve motorun zor koşullara dayanma yeteneğini belirler. Aracın performanstan düşmemesi ve motorun aşınmaması için uygun oktan değerindeki benzin ile çalıştırılması gerekir. Kimi araçlarda minimum 95 oktan kurşunsuz benzin kullanılması tavsiye edilir. Bu tavsiye aracın 95 oktanlı benzin ile vuruntusuz çalışmaya başladığını anlatır.
Kurşunsuz benzinin en önemli avantajı çevreye kurşun salınımı yapmamasıdır. Bu nedenle de kurşunlu benzinin neden olduğu sağlık risklerini oluşturmaz. Kurşunsuz benzinin geçtiği kimyasal işlemler benzinin motorda düzgün şekilde yanmasını ve mümkün olduğunca az zararlı emisyon üretmesini sağlar. Bu nedenle de kurşunsuz benzin araçlarda kullanılan en yaygın yakıt türüdür. Aynı zamanda 95 ya da 98 oktan gibi yüksek oktan değerine sahip olan türleri aracın yüksek performansla çalışmasını ve bu sayede motorun korunmasını da sağlamaktadır.
Kurşunlu Benzin ve Kurşunsuz Benzin Arasındaki Farklar Nelerdir?
Araç sahipleri kurşunlu kurşunsuz benzin farkı konusunu merak ediyor. Bu iki yakıt türü arasındaki farklar özellikle de çevresel etkiler açısından değerlendirildiğinde net şekilde ortaya çıkıyor. Bununla birlikte araç performansı açısından değerlendirildiğinde de belirgin farklar görmek mümkün. Kurşunlu ve kurşunsuz benzin arasındaki temel farklar şunlardır:
- İlk olarak kurşunlu benzin ve kurşunsuz benzin arasındaki fark kurşun içeriğidir. Kurşunlu benzinin içerisinde tetraetil denilen kurşun katkısı bulunurken kurşunsuz benzin kurşun içermeyen aromatik katkı maddelerinden oluşur.
- Kurşunlu benzin tüm dünyada kullanımı yasaklanmış bir yakıt türüdür. Kurşunsuz benzin ise dünya genelinde kabul görmüş ve kullanılmaya devam eden bir yakıttır.
- Kurşunlu benzin havaya kurşun salınmasına neden olurken kurşunsuz benzin böyle bir salınıma neden olmaz.
- Kurşunlu benzin canlılar için büyük bir tehdit oluşturur. Kurşunsuz benzin ise hem canlılar hem de çevre üzerinde böyle bir etkiye sahip değildir.
Görüldüğü gibi kurşunsuz benzin hem çevre hem de insan sağlığı açısından olumsuz etkiler barındırmayan bir yakıt türüdür. Kurşunlu benzinin yasaklanmış olması da dünya genelinde kullanıcıları kurşunsuz benzin kullanmaya teşvik etmiştir. Araç sahipleri bu nedenle kurşunsuz benzin ne kadar sorusunun yanıtını merak ediyor. Bu anlamda petrol fiyatlarındaki değişimler benzin fiyatlarını da sürekli olarak etkiliyor. Vodafone Red’liler ise yakıt alımlarını çok daha ekonomik şekilde gerçekleştirebiliyor. Seçili Vodafone Red tarifelerine gelen aboneler Vodafone Yanımda uygulaması üzerinden elde ettikleri kod ile Opet’ten 100 ₺ indirim kazanıyor. Vodafone Red Opet Yakıt Puan Kampanyası hakkındaki tüm detaylara Vodafone Red online kanalları üzerinden ulaşabilir ve kampanyaya katılarak indirimli şekilde yakıt alabilirsiniz.