Asgari Ücret Nedir? İşçinin İşletmeye Maliyeti Nasıl Hesaplanır?

Çalışanların yaşamlarını asgari şartlarda sürdürebilmeleri için belirlenen bu ücret, ülkenin ekonomik durumu, enflasyon oranı ve yaşam maliyetleri gibi faktörlere bağlı olarak her yıl güncellenir. Asgari ücret, işverenlerin çalışanlarına ödeyebileceği en düşük ücret miktarını belirlerken, aynı zamanda sosyal adaletin sağlanmasına da katkı sağlar.

Asgari Ücret Nedir?

Asgari ücret, çalışanlar için 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39. Maddesine istinaden yasal olarak ödenebilecek en düşük ücret seviyesidir. Her yıl yeniden belirlenen net asgari ücret, çalışanların barınma, gıda, sağlık, eğitim, sosyal yaşam gibi temel ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir gelir düzeyi sağlama hedefiyle, Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından kurulan, işçi temsilci kuruluşları, işveren temsilci kuruluşları ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından gerçekleştirilen görüşmeler neticesinde belirlenen ücrettir.

Asgari Ücret Neden Önemlidir?

Asgari ücret, çalışanların yaşam standartları ve işverenlerin maliyetleri beraberinde, enflasyon, büyüme, toplumsal refah seviyesi gibi önemli ekonomik parametreleri de etkileyici özelliktedir. Gelir adaleti dengesi ve işveren açısından oluşturduğu asgari ücretli sigorta maliyeti ile oluşan mali yük nedeniyle, işsizlik ve enflasyon oluşturma riskleri barındırır. Bu nedenlerle de ekonomik açıdan büyük bir öneme sahiptir.

Net Asgari Ücret ve Brüt Asgari Ücret Arasındaki Fark Nedir?

Asgari ücret artışı, işverenin çalışanlara ödediği brüt ve net asgari ücret artışı anlamına gelir. Brüt asgari ücret, işverenin ödemesi için belirlenen, SGK primi, İşsizlik Sigortası Primi ve belirlenen vergileri içeren yasal kesintiler yapılmadan önceki toplam ücrettir. Net asgari ücret ise, söz konusu yasal kesintiler yapıldıktan sonra işçinin eline geçen net asgari ücret tutarını ifade eder.

Asgari Ücretlinin İşletmeye Doğrudan Maliyeti Nasıl Hesaplanır?

İşletmeler açısından, asgari ücretli sigorta maliyeti, bir çalışan için ödenen brüt maaş beraberinde, devlete karşı yükümlü bulunulan sigorta primi işveren payı, işsizlik sigortası işveren payı gibi kalemleri de kapsar. Dönemsel olarak asgari ücretli sigorta maliyeti hesaplamada, mevzuat ve vergi düzenlemelerine göre değişiklik gösterebilen bu ödeme kalemlerinin toplamı, SGK işveren maliyeti hesaplama açısından önem arz eder.

2024 yılı mevzuat ve vergi düzenlemelerine göre örnek SGK işveren maliyeti hesaplama şöyle olmalıdır:

• Brüt asgari ücret: 20.002,50 ₺
• SGK primi (%20,5 işveren payı): 4.100,5125 ₺
• İşveren işsizlik sigorta primi (%2): 400,05 ₺
• İşverene toplam maliyet: 24.503,06 ₺

Ayrıca 5 puanlık indirimle 2024 yılı asgari ücretlinin işverene maliyeti yaklaşık 23.502,94 ₺ olarak belirlenmiştir.

Asgari Ücretin Toplam İşletme Maliyetine Etkisi Nedir?

Toplam İşletme Maliyeti, bir işletmenin ortaya koyduğu ürün veya hizmet için gerçekleştirdiği üretim süreçleri sırasında yaptığı tüm harcamaları kapsar. Kullanılan üretim ve sarf malzemeleri, enerji, bakım onarım, kiralama bedelleri, pazarlama ve tüm diğer işletme giderleri dahil edilerek hesaplanır. Asgari ücretli personelin toplam işletme maliyetine etkisi ise, tüm asgari ücretli çalışanlar için ödenen toplam aylık net asgari ücret, sosyal güvenlik primleri, vergiler ve diğer yan haklar bir araya getirilerek elde edilir. Bu maliyet, SGK işveren maliyeti hesaplama süreci dahilinde, brüt asgari ücret üzerinden hesaplanır. Net asgari ücret artışları, asgari ücretlinin işverene maliyeti ve asgari ücretli SGK maliyeti açılarından, işletme karlılığını doğrudan etkileyebilir. Asgari ücretli SGK maliyeti, özellikle emek yoğun üretim gerçekleştiren iş gücü yüksek işletmelerde, bir taraftan toplam işletme maliyetinde artışa, öte yandan kâr marjında daralmaya sebep olabilir.

Personelin İşletmeye Maliyeti Nasıl Hesaplanır?

Hesaplamada personelin brüt ücreti baz alınır. SGK işveren maliyeti hesaplama süreci, işverenin ödeyeceği tüm prim ve vergilerin brüt maaş üzerinden hesaplanmasıyla başlar. Belirlenen brüt ücret tutarına SGK işveren payı ve İşsizlik sigortası işveren payı eklenerek personelin işletmeye maliyeti belirlenir. Bu hesaplama yöntemiyle, asgari ücretlinin işverene maliyeti kapsamında bir personelin işletmeye maliyetinin hesaplanması, personele yapılacak net asgari ücret beraberinde varsa prim ve ek ödeme tutarlarına göre değişkenlik gösterebilir.

Asgari Ücretli için SGK Prim Oranları Nelerdir?

2024 yılı için asgari ücretli SGK prim oranları, çalışanların genel sağlık sigortası ve emeklilik primlerini kapsayan SGK primi işveren payı ve işsizlik sigorta primi işveren payı oranlarının toplanmasıyla elde edilir. 2022 yılından itibaren uygulanan asgari ücret gelir vergisi istisnası ve damga vergisi alınmaması nedeniyle asgari ücretin işverene maliyeti değişti. Mevcut ve güncel oranlara göre Asgari ücretli sigorta maliyeti;

• SGK İşveren Payı: %20,5
• İşsizlik Sigortası İşveren Payı: %2.

Toplamda brüt asgari ücret üzerinden %22,5’luk bir paya sahiptir.

Asgari ücret uygulaması, asgari ücretin tanımı gereği, çalışanların temel ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri seviyede bir ücret kazanmalarını garanti altına alma, emek ve iş gücünü koruma, sosyal adaleti sağlama ve ekonomik dengelerin gözetilmesi alanlarında oldukça önemli bir değerli bir araçtır. Bu nedenle, asgari ücretin, çalışan ve işveren menfaat ve beklentilerine yönelik olarak eşit mesafede yaklaşım sergilenmesi beraberinde, genel ekonomik etkiler göz önüne alınarak yürütülmesi, toplumsal açıdan büyük önem taşır.