Enerji Otomasyonu ve İşletmelerde Kullanım Alanları

Enerji, endüstriyel uygulamalardan akıllı fabrika çözümlerine kadar üretimin olduğu her yerde ihtiyaçtır. Dijitalleşmeyle birlikte enerji takibi, maliyet hesabı, risk analizi gibi çözümler sunan enerji otomasyonu, verim odaklı bir enerji kullanımını mümkün kılar. Peki enerji otomasyonu nedir? Bu yazıda enerji otomasyonu hakkında merak edilenleri bulabilirsiniz.

Enerji Otomasyonu Nedir?

Enerji otomasyonu, tesislerde kullanılan enerjinin dünya standartlarına uygun olarak tek merkezden yönetilmesini sağlayan bir sistemdir. Mevcut enerjinin verimli bir şekilde kullanılmasını amaçlar. Bunu yaparken enerji kayıplarının ve risklerin tespit edilmesine yardımcı olur. Makine verimlilik ve üretim takibi odaklı tesislerin hedeflerine ulaşmasında aktif rol oynar. Otomasyon sistemi sayesinde iş sürekliliği esasına dayalı iş modelinin hayata geçmesini destekler.

Günümüz tesislerinde, artan enerji talebini karşılamak için elektrik, doğalgaz, petrol ve güneş enerjisi gibi farklı kaynaklar bir arada kullanılabilir. Bu çeşitlilik enerji üretimini ve tüketimini optimize etmek için entegre bir enerji yönetim sisteminin gerekliliğini doğurur. İşletmenin kullandığı enerjinin verimliliği, maliyetlerinin öngörülebilir olması, iş gücünden bağımsız enerjinin kontrol edilmesi gibi konular önem arz eder. Enerji kaynağı ne olursa olsun enerji otomasyonu işletmelerin enerji verimliliğinde en büyük yardımcısıdır.

Enerji Otomasyon Sistemlerinin Önemi

Sürdürülebilirlik ve verimlilik bir işletme için üretimde yüksek kapasiteye ulaşmak için çok önemlidir. Diğer taraftan enerji arzında ve talebinde yaşanabilen olası sorunlar, maliyetlerdeki artış, jeopolitik durumlar gibi nedenler enerji otomasyon sistemlerinin önemini gösterir. Yapılan araştırmalara göre sanayi sektöründe enerji kullanımı %35’ler civarındadır ve yıllar geçtikçe bu oranın yükselmesi beklenmektedir. Enerji tüketiminin getirdiği riskler ile birlikte düşünüldüğünde enerji otomasyonunun önemini daha iyi anlamak mümkündür.

Enerji Otomasyonu ile Neler Yapılabilir?

Enerji otomasyonu ile enerjinin kontrolü, izlenmesi ve raporlanması mümkün olur. Kullanılan enerji ile elde edilen ürün arasında ilişki kurabilmeyi sağlar. Enerji kullanan tüm sistemlerden toplanan veriler ile işletmenize yön vermenize yardımcı olur. Kısa vade, orta vade ve uzun vade hedefler koymanıza rehberlik eder. Bununla birlikte işletmenizde kayıp-kaçak tespiti yaparak maliyetleri düşürür. Enerji otomasyonu ile yapabilecekleriniz ise bu şekilde sıralanabilir:

• Aktif, reaktif enerjiyi, akım ve gerilim değerlerini takip edebilirsiniz.
• Sistem üzerindeki aşırı yükleri tespit edebilirsiniz.
• Enerji analizörü, koruma rölesi gibi cihazlardan anlık verileri toplayabilir ve geçmişe yönelik raporlar oluşturabilirsiniz.
• Belirlenen alarm değerlerine göre sorumlu ekipleri anında bilgilendirebilirsiniz.
• Enerji yönetim ekibinin sistem üzerindeki verilere anlık olarak web üzerinden ulaşmasını sağlayabilirsiniz.
• SCADA sistemlerine bilgi aktarabilirsiniz.
• Saha ekipmanlarına uzaktan müdahale edebilirsiniz.
• Sahada oluşabilecek arızalarda anında bilgi alabilirsiniz.
• Enerji maliyetlerinin hesaplayıp raporlar oluşturabilirsiniz.

Enerji Otomasyonun Avantajları Nelerdir?

İşletme maliyetleri arasında en önemli yeri tutan enerji maliyetleri bir işletme için takip edilmesi gereken en önemli kalemdir. Bu yüzden işletmeler enerji maliyetlerinin öngörülebilir olmasını ister. Bunun yanında sensörler, veri analizi ve kontrol algoritmaları gibi bileşenleri kullanarak, enerji kayıplarını azaltmak, sera gazı emisyonlarını minimize etmek enerji otomasyonun başlıca diğer avantajlarındandır. Enerji otomasyon sistemlerinin bunun gibi birçok alanda avantajları vardır. Maddeler halinde şu şekildedir:

• İş gücü planlamasını kolaylaştırır.
• Enerji kullanım kalitesini artırır.
• Üretim sürecini iş sürekliliği standartlarına uygun hale getirir
• İşletmeyi risk yönetimine ve olası felaket senaryolarına hazırlar.
• İş güvenliği politikalarını destekler.
• Denetim ve raporlama kolaylaşır.
• Verimli iş takibi ile uçtan uca tüm sistemi izleme imkanı sunar.

Enerji Otomasyon Sistemleri Kullanım Alanları

Maliyetlerin yanı sıra işletmeleri bekleyen iklim değişikliği etkileri, karbon vergisi gibi risklerden de söz etmek mümkün. Ayrıca lojistik zincirinin aksaması, global ölçekte siyasi sorunlar gibi gelişmeler bir işletme için mevcut enerjinin ne kadar kıymetli olduğunu gösterir. Bu da akıllı fabrika çözümleri gibi enerj otomasyonlarının önemini ortaya koyar. Enerji otomasyonu mevcut enerjinin verimli bir şekilde kullanılmasını, can ve mal güvenliği riskleri azaltılmasını amaçladığından dolayı işletmelerde kullanım alanı oldukça geniştir.

Enerji otomasyon sistemleri, üretimden endüstriye enerji kullanımının önemli olduğu tüm işletmelerde kullanılır. Özellikle enerji dalgalanma riskinde olan işletmelerin mutlaka tercih ettiği bir otomasyondur. Aktif ve reaktif güç tüketimini takip ederken sistem üzerindeki akım harmoniğindeki bozulmanın, risk değer kabul edilen %20’lere yaklaştığını tespit etmek işletme için hayati derecede önem arz eder.

Genel olarak enerji otomasyon sistemlerinin işletmelerde kullanım alanları listelenecek olursa şu şekildedir:

• Demir sanayisi
• Kimya endüstrisi
• Su arıtma ve dağıtma tesisleri
• Elektrik üretim ve dağıtım tesisleri
• Gıda üretim tesisleri
• Lojistik firmaları
• Birden fazla enerji kaynağını aynı anda kullanan tesisler

Enerji Otomasyon Sistemleri Nasıl Çalışır?

Enerji otomasyon sistemleri; üç temel yapıdan oluşur: Kontrol, izleme ve saha ekipmanları. Otomasyon sistemi bu üç sistemin entegrasyonu ile uyumlu bir şekilde çalışır. Sistemde yer alan üç temel yapının detayları ise şu şekildedir:

• Kontrol sistemi, PLC adı verilen mantık devrelerinden oluşan cihazlara sahiptir. Erişim sağladığı tüm enerji sistemlerindeki sinyalleri toplar, izleme sistemine aktarır. İzleme sisteminde tanımlanan kurallara göre enerji sistemlerine komutlar gönderir.
• İzleme sistemi, tesisteki tüm enerji sistemlerini kontrol sisteminden aldığı veriler ile anlık takip eder ve belirlenen kurallara göre alarm kaydı tutar. Ayrıca otomasyonun haberleşmesini sağlar. İzleme sistemi devre dışı kaldığında otomasyon çalışmaya devam eder fakat veri takibi ve kaydı yapılamaz.
• Saha ekipmanları motorlu ve kompakt şalterlerden oluşur. Kontrol sisteminin gönderdiği komutları uygular.

Enerji Otomasyon Sistemlerinin Geleceği

Gelecekte, enerji otomasyon sistemlerinin daha da önemli hale gelmesi ve enerji sektörünü dönüştürmesi bekleniyor. Yapay zeka teknolojileri, nesnelerin interneti (IoT), 5G, blokzincir gibi trend teknolojilerin yardımıyla otomasyon sistemleri daha hızlı, erişilebilir, verimli çözümler sunar hâle gelecek. İnsana ihtiyaç duymadan kendi kendine çalışan, önerilerde bulunan, sorunlara anında çözüm üretip uygulayan, ayrıca enerji harcarken üreten ve depolayan sistemlere doğru dönüşen bir geleceğin olduğu söylenebilir.

Günümüze baktığımızda teknolojinin sağladığı faydalarla nesnelerin interneti çözümleri, enerjinin verimli kullanımında farkındalık oluşturuyor. İşletmenizin pazar ekosisteminde bir adım önde olabilmesinin bu verimliliğe bağlı olduğu bir gerçek. Nesnelerin interneti (IoT) ile desteklenen bir enerji otomasyonu rakiplerinize karşı daha çevik bir hareket alanı sağlar. Nesnelerin İnterneti (IoT) sensörlerinin kullanıldığı otomasyon sistemleri, enerji verimliliğini optimize ederek karbon emisyonunu önemli ölçüde azaltma potansiyeline sahiptir.

IoT özelliği olmayan sensörler, ısı, sıcaklık, nem gibi değerleri standart olarak ölçüp merkeze raporlar. IoT sensörleri standardın yanında haberleşme üzerinden anlık veri erişimine imkan sağladığı gibi programlanabilme özelliği ile otomasyonun yaptığı görevleri de yerine getirebilir. Bu alarm eşik değerlerinin tespitinde merkezden bağımsız görevi yerine getirme işlemini hızlandırır. IoT sensörler sayesinde uç noktadaki saha ekipmanına uzaktan müdahale mümkün hale gelir.

İşletme maliyetlerinde enerji, pastada en büyük paylara sahip kalemlerden birisidir. İşletmenizdeki mevcut enerjinin kullanım maliyeti ile bu kullanımdan ortaya çıkan ürün maliyeti arasındaki ilişkiyi hesaplamak, buna göre yıl sonu hedefleri ortaya koymak ve geleceğinizi öngörülebilir hale getirmek istersiniz. Enerji piyasasının getirdiği riskler düşünüldüğünde, siz de maliyetleri kontrol altına almak için Vodafone Bussiness çözümlerine göz atabilir, işletmeniz için en uygun avantajları değerlendirebilirsiniz.